गरज की नाकर्तेपणा… सहज मिळालेला पैसा कोणाला नको…

गरजू… 

भारतातील निम्म्यापेक्षा जास्त लोकं रोज उपाशी पोटी झोपतात, आणि दुसऱ्या दिवशी कचरापेटी जवळ खराब अन्नाच्या शोधात फिरतात.  हे तेच खराब अन्न असतं जे श्रीमंतांच रात्री पोट भरुन शिल्लक राहीलेल असत. ते सकाळी गरजुंच पोट भरण्यासाठीच…

ही परिस्थिती या लोकांवर कोण आणत याबाबत थोडासा विचार करायला गेल तर समजत एक तर स्वतः त्या लोकांचा कोडगेपणा किंवा त्यांची हातात मिळतय ही प्रवृत्ती. आळशीपणा ही एक जितकी प्रभावी गोष्ट आहे तितकच महत्वाच हे ही आहे की त्यांनी हात पुढे केला की लगेचच हातावर दहा रुपयाची नोट मिळणं. ही लोकं लवकर समोरुन निघुन जाव या आर्विभावात आपण पटकन हातावर टेकवलेले दहा रुपये आणि आपण हात समोर केल्यानंतर, चेहरा बारीक करुन मागितल्यावर लगेचच मिळणारे पैसे पाहता हिच सवय पुढे कायम होत जाते आणि हात पुढे केलं की लगेचच पैसे मिळतात हा भाव हात पुढं करायला भाग पाडतो. शेवटी सहज मिळालेला पैसा कोणाला नको असतो?.  पण असा स्वाभिमान गहाण ठेउन मिळवलेला पैसा आयुष्याला पुरत नाही आणि आयुष्याच्या संध्याकाळी या लोकांचे हाल पाहण्यासारखे नसतात इतक खरं !

पुणे, मुंबई सारख्या शहरात जेव्हा आपण सिग्नलला थांबतो तेव्हा ट्रांजेंडर असतील, लहान लहान लेकरांचा आधार घेऊन हात पुढे करणारे असतील, अगदी पोतराज देखिल अंगावर सटासट चाबकाचे फटके मारून घेत हात पुढे करतात आणि ‘सो काँल्ड’ सुशिक्षित म्हणवणारे आपण ‘यार, कशी ही लोकं’ म्हणत पटकन पाँकेट मधुन दहा/वीस रुपयाची नोट त्या लोकांच्या हातावर टेकवत आपला रस्ता मोकळा करुन घेतो.

यात ज्या लहान मुलांचा वापर केला जातो त्यात बऱ्याचदा त्या मुलांचे आई-वडील स्वतःच जबाबदार असतात तेच आपल्या पोटच्या गोळ्यांना हात पसरायच शिक्षण देतात, नाहीतर कुठुनही किडनँप केलेली किंवा विकत घेतलेली लहान मुलं सिग्नल वर हात पुढे करायला सोडुन दिली जातात. कित्येकदा त्या मुलांना अपंग केल जात त्यांच्या शरीरातील अवयवांसोबत छेडछाड करुन त्यांचा अवयव निकामी केला की ही सुशिक्षित म्हणवणारी मंडळी आपोआप खिसा ढिला करतात हे साधं शास्त्र ही लोक जाणुन असतात, त्यामुळे अशा गोष्टींची मदत घेतली जाते. यामध्ये खरतर लहान मुलांच्या शैक्षणिक, आरोग्य या बाबींवर जो काही परिणाम होतो त्याकडे कधी ही मेट्रो सिटीत राहणारी मंडळी तर पाहात नाहीच पण यांच्या करवी पैसे उकाळणार्यांनाही या लेकरांच्या आरोग्याच, शिक्षणाच काही घेणदेण नसतं

जवळपास चाळीस कोटी मुलं शिक्षणापासुन वंचित आहेत आणि भर म्हणजे त्यातल्या त्यातच ही कोरोणाची परिस्थिती याकाळात सगळ्यात जास्त वाईट परिस्थिती या लोकांवर आली आहे कारण डोक्यावर छप्पर तर नाहीच नाही पण काळजी घेण्याच कोणतही माध्यम उपलब्ध नाही जस मास्क, सँनिटायजर आणि चुकुन या आजाराने किंवा इतर कुठल्याही आजाराने काही झालच तरं यांना दवाखान्यात भरती करण्याची गँरंटी खूप कमीच. रस्त्यावर बेवारस पणे पडणारे यांचे मृतदेह शेवटी महापालिकेलाच उचलुन त्याची विल्हेवाट लावावी लागते ही सत्यता आहे. जी पोतराज मंडळी देवाच नाव घेतं अंगावर चाबकाचे फटके घेतं दारोदार मागत फिरायची त्यांनाही आता दारावर मिळणं बंद झाल कोरोनामुळ आता त्यांनाही सरतेशेवटी सिग्नल हाच एक पर्याय उपलब्ध राहिला.
वाड-वडिलांनी केल म्हणून

आपण करतोय आणि तेच आपली पुढची पिढी करणार हीच एक भावना या लोकांचा स्वाभिमान, त्यांचा मेंदु, त्यांच मनं गहाण ठेवायला भाग पाडतं. तेच अगदी ट्रांसजेंडर किंवा गे या कम्युनिटी बाबत होतं जातं, यांना आपला हाय प्रोफाईल समाज नोकऱ्या नाकारतो पण पोटाची आग कशी विझवायची हे कोणीच शिकवत नाही आणि मग पर्यायी टाळी वाजली की हातात नोटा पडतात, म्हणून सिग्नलला याच टाळीचा आधार घेतला जातो.

जर या कम्युनिटीला पोट भरण्याच साधनं उपलब्ध करून दिलं तर कोणालाच हात पुढं करायला आवडणार नाही अस मला वाटतं. मधल्या काळात यांच्यासाठी यांच्याच कम्युनिटी मधील लक्ष्मी अगरवाल असतील किंवा गौरी सावंत असतील या फक्त आमच्याकडे माणुस म्हणुन बघा आणि आम्हाला माणुस म्हणुन जगण्याचा अधिकार द्या या गोष्टीसाठी भांडल्या यांचही एकच मागणं असतं समाजाने यांनाही माणुस म्हणुनच बघाव म्हणजे मग यांच वागणं, बोलणं अगदीच इरिटेट करणार नसेल इतक नक्कीच. खरतर इथ कोणाला स्वतःला माणुस म्हणुन घेण्यासाठी भांडाव लागत असेल तर आपला देश किती प्रगतीपथावर आहे याची कल्पनाच न केलेली बरी.
घेणार्‍याने घेत जावे, देणाऱ्याने देत जावे… हे तत्त्व इथ नाहीच वापरल तर ठीक राहील, निदाध तेव्हा तरी सरकारला आपली जबाबदारी समजेल अशी भाबडी आशा !

– साक्षी.एस.राम