योगा काळाची गरज…कोरोना कालखंडात योगा ठरतेय वरदान

Vastav Katta TeamJune 21, 2021

योगा काळाची गरज…

भारतीय संस्कृती आणि परंपरा यांत योग, योगासने आणि योगसाधना यांच विशेष महत्त्व आहे. हे सध्याच्या कोरोनाच्या काळात सर्वांना समजल असेलच. या घडीला संपूर्ण जगत कोरोनाच्या विळख्यात असताना जर आपल्याला त्यातुन बाहेर पडायचे असेल तर आपल्याला आधी स्वतःला तंदुरुस्त ठेवण गरजेच आहे.

सर्वांनीच दिवसातील किमान काही वेळ तरी योगासनांसाठी द्यायला हवा. अगदी प्राचीन काळापासून ऋषीमुनी, साधुसंत यांनी पावलो-पावली योगाचे महत्त्व, त्याचे अनन्यसाधारण फायदे , त्याची गरज पटवून दिलेली आहे.
आजकालच्या या धकाधकीच्या काळात पावलोपावली अपयश, निराशा, आजार यांची साथ सोबत तर होतेच पण त्यातूनही आपण योगसाधनेच्या माध्यमातुन आपले शरीर आणि मनं दोन्हीही मजबुत , तंदरुस्त आणि नेहमीच ताजे ठेवू शकतो. शिवाय मनावर चांगले संस्कार देखील करू शकतो . तन आणि मन यांचा एकत्रित व्यायाम म्हणजे योग, असे म्हणता येईल.

भारतातीची सर्वात प्राचीन आणि प्रभावी असलेली ही योग संस्कृती जागतिक पातळीवर देखिल बहुतांश देशांनी स्वीकारली असून, योगासनांचे लाभ त्यांनीही मोठ्या प्रमाणावर अनुभवले आहेत. जगभरातील देशांनी योग फक्त स्वीकारलाच नाही , तर इतरत्र त्याचा प्रचार आणि प्रसारही केला. आताच्या घडीला संपूर्ण जगतावर करोनाचे जे सावट आहे त्यामुळे योगासनाला विशेष महत्त्व प्राप्त झाले आहे. आंतरराष्ट्रीय योग दिवस हा दरवर्षी २१ जून रोजी संपूर्ण जगभरात साजरा केला जातो. International Yoga Day is celebrated all over the world on 21st June every year . संयुक्त राष्ट्रांनी देखील या दिवसाला केव्हाच मान्यता दिली आहे. भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी सप्टेंबर 2014 मध्ये आयोजित केलेल्या संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेत 21 जून हा दिवस ‘आंतरराष्ट्रीय योग दिन’ म्हणून साजरा करण्यात यावा, असा प्रस्ताव मांडला होता. संयुक्त राष्ट्रांच्या 193 देशांपैकी 175 देशांच्या सहप्रतिनिधींनी या प्रस्तावाला आपला पाठिंबा दर्शवला होता. सुरक्षा आयोगाचे कायमस्वरूपी सदस्य असलेले अमेरिका, इंग्लंड, चीन, फ्रान्स, रशिया यासारखे देशही या प्रस्तावाचे सहप्रतिनिधी म्हणून ओळखले जात आहेत. यावर विस्तृत चर्चा झाल्यानंतर डिसेंबर 2014 मध्ये 21 जून हा योग दिन साजरा करण्यात येईल अशी मान्यता दिली गेली. 21 जून 2015 रोजी पहिला आंतरराष्ट्रीय योग दिन जगभर साजरा करण्यात आला. 21 जूनच का म्हणून योग दिवस असेल यामागे देखील काही कारणे आहेत. 21 जून हा दिवस जगभरामध्ये अनेक देशांत सर्वांत मोठा दिवस असतो. पृथ्वीला सूर्याभोवती फिरण्यासाठी लागणाऱ्या वेगामुळे 21 जून हा दिवस इतर दिवसांपेक्षा मोठा असतो. 21 जून रोजी उत्तरायण संपून दक्षिणायण सुरू होते. या दिवशी दिवस मोठा आणि रात्र लहान असते. 21 जून रोजी सूर्योदय लवकर होतो आणि सायंकाळी जास्त वेळेपर्यंत उजेड राहतो . त्यामुळे या दिवसाला विशेष महत्त्व प्राप्त होते. म्हणूनच हा दिवस ‘आंतरराष्ट्रीय योग दिन’ म्हणून निवडण्यात आला आणि तसा प्रस्ताव देखील मांडण्यात आला . भारत देशाला सुमारे 5 हजार वर्षांची शारीरिक, मानसिक आणि नेचीआध्यात्मिक साधनेची परंपरा असून, ती शरीर व मनात परिवर्तन घडवून आणते.
भारतीय धर्मामधील संस्कृतीशी ‘योग’ संकल्पनेची मांडणी श्रीमद्भगवद्गीता ग्रंथात केलेली आहे. भगवान पतंजली मुनी यांनी आपल्या योगसूत्रांद्वारे मनुष्याच्या शारीरिक, मानसिक आणि बौद्धिक विकासाची संकल्पना स्पष्ट केली आहे. याद्वारे आध्यात्मिक उन्नतीही साधता येते, असे पातंजल योगसूत्र ग्रंथात सांगितले गेले आहे. भारतीय परंपरेची भुरळ अगदी बाहेरील देशाला देखील आहे. याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे योग दिनाचे औचित्य साधून ऑस्ट्रेलियन संसदेमध्ये माजी पंतप्रधान टोनी अबॉट यांच्या उपस्थितीत योगसत्र झाले होते . स्वतः अबॉट यांनी यावेळी योगासने केली होती .
योग कसा करावा, कोणती आणि and कशाप्रकारची योगासने शरीराला आणि मनाला सशक्त व सक्षम ठेवू शकतात, यावर अभ्यासकांनी आपली मते स्पष्ट केली आहेत . या सर्व शिकवणीचा सार हा एकच आहे. ते म्हणजे आपल्या जीवनात योग, योगासने, योगसाधना यांचा अवलंब आणि आरंभ करणे. जागतिक योग दिनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी देशभरा मध्ये एकत्रितपणे काही वेळ योगासने करण्यावर भर दिला गेला. मात्र, आताच्या घडीला असलेल्या करोना संकटामुळे सोशल डिस्टन्सिंग पाळणे अति महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे यावेळी सगळ्यांनी नियमांचे पालन करतच योग साधनेवर भर द्यावा.
सर्व वाचकांना योग दिनाच्या शुभेच्छा !

– साक्षी. एस. राम

Vastav Katta TeamJune 21, 2021